Nawet najprostszy test użyteczności strony WWW jest lepszy niż jego brak. To twierdzenie pewnie nie podoba się klasycznym badaczom, ale użyteczność interfejsów właśnie tak się bada. Robi się to prosto i szybko. Test użyteczności strony WWW lub aplikacji, który Ci proponuję, jest banalnie prosty i wystarczająco dobry, aby zrealizować go samemu i namierzyć podstawowe błędy użyteczności.
Skup się na użytkowniku
Projektowanie zorientowane na użytkownika to podstawa. Pochodzące z angielskiego – User Centered Design – pojęcie stawia użytkownika w centrum zainteresowań projektantów. Powiedzmy sobie szczerze, bez elementu orientacji na użytkownika (człowieka) projektowanie to sztuka dla sztuki. Takie podejście ma też swój sens w biznesie, sami wiecie, że firmy, dla których klient i jego potrzeby są najważniejsze, znacznie łatwiej odnoszą sukces niż te skupiające się na sobie.
Testy użyteczności serwisu internetowego
Projektowanie serwisów internetowych lub oprogramowania wymaga testowania nie tylko pod kątem poprawności działania, ale przede wszystkim tego, czy z danej funkcji użytkownik potrafi poprawnie i sprawnie skorzystać. Steve Jobs biorący czynny udział w projektowaniu urządzeń i systemów operacyjnych dla urządzeń Apple zwracał uwagę na to, że nie jest istotne to, co użytkownik ma wykonać, ale przede wszystkim to, czego nie ma wykonać, obsługując urządzenie lub oprogramowanie.
Kiedy testować użyteczność serwisów WWW i aplikacji?
Testowanie użyteczności interfejsów w fazie projektowej – projektowanie makiet – jest dobrą praktyką znaną od dziesiątków lat. Dla osób pracujących zwinnie lub wykorzystujących techniki design thinking to oczywista oczywistość. Jeśli macie projekt rozbudowanej aplikacji, namawiam Cię do testowania prototypów, czyli działających makiet funkcjonalnych. Testy te pozwolą pozbyć się podstawowych błędów UX (User Experience), które związane są ze zrozumieniem sposobu działania projektowanego interfejsu. Użytkownik nie będzie skupiał się na kolorach i stylu, ale na tym, jak strona WWW lub aplikacja działa.
Możesz testy użyteczności prowadzić po uruchomieniu projektu, ale musisz wiedzieć, że w tym momencie wprowadzanie zmian w serwisie WWW lub aplikacji może to być znacznie kosztowniejsze, niż realizacja tych samych zmian na wcześniejszych etapach.
Test użyteczności Steve’a Kruga
Steve Krug zasłynął jako autor książek pt. „Nie każ mi myśleć! O życiowym podejściu do funkcjonalności stron internetowych” oraz „Przetestuj ją sam. O funkcjonalności stron internetowych”. Jest to moim zdaniem lektura obowiązkowa nie tylko dla osób zajmujących się użytecznością, ale przede wszystkim dla managerów zarządzających projektami, których zadaniem jest przygotowanie serwisu internetowego, sklepu internetowego, aplikacji lub innego rodzaju oprogramowania.
Proces projektowania jak też jego kluczowe etapy omówione są w książkach z perspektywy członków zespołu projektowego. Skład osobowy zespołu przyjęty przez autora wielokrotnie pojawia się w projektach, które realizowaliśmy i realizujemy. Tak więc nie jest to jednostronny obraz, co zdecydowanie zwiększa walory edukacyjne i osadzenie treści w rzeczywistości. Fragmenty tej książki pewnie nieraz znajdziecie na naszym blogu.
Prosty test użyteczności serwisu internetowego
Namawiam Was do przeprowadzenia na swojej stronie internetowej prostego testu użyteczności, którego pytania pochodzą z ww. książek Steve’a Kruga. Zaczynamy!
Włącz komputer, przeglądarkę, wpisz adres www swojej strony internetowej. Niezależnie od tego, na jakiej stronie serwisu się znajdujesz, powinieneś błyskawicznie móc odpowiedzieć na pytania:
- Co to jest za witryna (identyfikator witryny)?
- Na jakiej jestem stronie (nazwa strony)?
- Jakie są główne kategorie?
- Jakie mam opcje do wyboru na tym poziomie struktury?
- Gdzie znajduję się w odniesieniu do całej struktury?
- W jaki sposób mogę czegoś poszukać?
- Od czego powinienem zacząć?
- Co jest na tej stronie najważniejsze?
Jeśli odpowiedziałeś na wszystkie pytania zgodnie z założeniem projektanta, wszystko odnalazłeś w mgnieniu oka, to znaczy, że Twoja strona WWW jest w podstawowym zakresie użyteczna. Oznacza to też, że jest wystarczająco łatwa w obsłudze przez odwiedzających Twój serwis internetowy. Gratulacje!
10 heurystyk Jakoba Nielsena
Poznaliście już postać S. Kruga, teraz pora poznać Jakoba Nielsena, a dokładniej jego 10 heurystyk, czyli najważniejszych i podstawowych wytycznych, które należy sprawdzić podczas projektowania interfejsów użytkownika. Zacznijmy od początku:
- Pokazuj status systemu (z ang. Visibility of System Status)
- Zachowuj zgodność pomiędzy systemem, a rzeczywistością (z ang. Match Between the System and the Real World)
- Daj użytkownikowi pełną kontrolę i wolność (z ang. User Control and Freedom)
- Trzymaj się standardów i zachowaj spójność (z ang. Consistency and Standards)
- Zapobiegaj błędom (z ang. Error Prevention)
- Pokaż, zamiast zmuszać do zapamiętania (z ang. Recognition Rather than Recall)
- Elastyczność i efektywność (z ang. Flexibility and Efficiency of Use)
- Dbaj o estetykę i umiar (z ang. Aesthetic and Minimalist Design)
- Zapewnij skuteczną obsługę błędów (z ang. Help Users Recognize, Diagnose, and Recover from Errors)
- Zadbaj o pomoc i dokumentację (z ang. Help and Documentation)
Wyżej wymienione heurystyki Jakob Nielsen opracował wraz z Rolfem Molichemem w 1990 roku. Cztery lata później na postawie analizy 249 problemów użyteczności zostały udoskonalone, aby ich czytelność była łatwa do zrozumienia i nie nastarczała problemów.
Technika badawcza Corridor test
Choć heurystyki Nielsena są przeznaczone głównie dla ekspertów użyteczności, test Steve’a Kruga możecie wykonać sami. Zachęcam do wykonania testu użyteczności na innych użytkownikach wykorzystując technikę zwaną Corridor test. Jest to idealna metoda do przeprowadzenia szybkiego badania jakościowego. Jak to zrobić? Czekasz na korytarzu na osoby przechadzające się nim, pokazujesz im stronę WWW i zadajesz pytania. Całość badania zajmie około 1 min, a jego wyniki pozwolą Ci lepiej zrozumieć jak inni widzą projekt, za który odpowiadasz.
Po więcej informacji przejdź na stronę firmy moresearch i artykuł Corridor test – korytarz czy może kanał?
Podsumowanie i źródła
Jak widzisz testowanie użyteczności to wdzięczny i nie zawsze skomplikowany temat. W projektach o niskim poziomie złożoności, możesz robić testy samodzielnie. Jeśli jednak projekt jest złożony i ma być realizowany na profesjonalnym poziomie, zalecam kontakt z osobami, które nie tylko analizują użyteczność, ale przede wszystkim ją projektują.
Jeśli testowanie użyteczności lub po prostu użyteczność Cię interesuje to bardzo dobrze. To ciekawy temat i w różnych odmianach towarzyszy nam w życiu codziennym – nie tylko cyfrowym – od dziesiątków lat.
Po więcej materiałów w języku angielskim od Steve’a Kruga zapraszam na:
https://sensible.com/ – strona główna
https://sensible.com/download-files/ – strona z plikami do pobrania, naprawdę warto ją odwiedzić.
Po więcej treści w języku angielskim od Jakoba Nielsena zapraszam na https://www.nngroup.com/articles/ten-usability-heuristics/ – strona z opisem heurystyk.
Pozostałe źródła:
Tytuł oryginalny: Don’t Make Me Think, Revisited: A Common Sense Approach to Web Usability.
Autor: Krug Steve
Tłumaczenie: Cieślak Piotr
Wydawnictwo: Helion
Data premiery: 2014-09-11
Tytuł oryginalny: Rocket Surgery Made Easy: The Do-It-Yourself Guide to Finding and Fixing Usability Problems
Autor: Krug Steve
Tłumaczenie: Koronkiewicz Paweł
Wydawnictwo: Helion
Data premiery: 2010-07-12
Tytuł oryginalny: Professional Web Design: The Best of Smashing Magazine
Wydawnictwo: Smashing Media GmbH
Wydawnictwo: Helion
Tłumaczenie: Marek Pętlicki
Data wydania: 2013
Autor artykułu: Marcin Rząca i na linkedIn
